[AudioHanoiTV] Số 100: Review sự khác nhau giữa ampli đèn và ampli bán dẫn

Lựa chọn ampli luôn là một công đoạn đòi hỏi người chơi âm nhạc phải đầu tư khá nhiều công sức và tiền bạc. Là người yêu thích âm nhạc, có thể các bạn đã từng băn khoăn nên chọn ampli đèn chân không hay ampli bán dẫn – hay còn gọi là ampli thể rắn. Trên thực tế, đây cũng là câu hỏi chung của rất nhiều người khi tìm mua bộ ampli thích hợp cho dàn âm thanh của mình.Trong video ngày hôm nay, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu sự khác biệt giữa ampli đèn và ampli bán dẫn, để từ đó những người yêu âm nhạc có thể an tâm hơn khi lựa chọn ampli đúng với nhu cầu của mình.

Lịch sử của những dòng ampli

Nhắc đến ampli đèn, chúng ta không thể không nghĩ đến hình ảnh những cỗ máy to lớn với bộ biến thế đầu ra đồ sộ, tiêu thụ điện năng nhiều, kết hợp với đèn chân không ba cực hoặc năm cực. Có thể nói, lịch sử ampli bắt đầu với những chiếc ampli đèn xuất hiện lần đầu vào thập niên 20 của thế kỷ trước. 
Đến những năm 30, khi ampli, máy hát, tuner đèn … ngày càng được cải tiến thì thú chơi ampli đèn bắt đầu nở rộ. Những thùng loa chất lượng cao đầu tiên ra đời, trong đó sử dụng các loa của nhiều hãng danh tiếng như: Altec Lansing, Jensen, Lowther… Thiết bị âm thanh thời đó cực đắt nếu so sánh với các tiêu chuẩn ngày nay nên những sản phẩm tốt chỉ thuộc về những người giàu có và thực sự đam mê âm thanh. Bán chạy nhất khi ấy là các bộ ampli và loa cùng với các cuốn sách trình bày chi tiết về các thiết kế này. Chúng đã góp phần tạo nên nhiều đêm trình diễn thú vị tại gia cho người yêu nhạc trước khi truyền hình đến với mọi nhà.
Tới thập niên 50 của thế kỷ trước, do đòi hỏi về các thiết bị có công suất cao, khả năng sản xuất theo dây truyền công nghiệp và giá thành hạ, chất liệu bán dẫn với tính ưu việt đáp ứng được các yêu cầu đó đã nhanh chóng thay thế đèn chân không vốn chỉ dùng được một thời gian rồi phải thay mới, chi phí rất tốn kém. Người ta đã tưởng rằng loại bóng đèn này sẽ chỉ còn hiện diện trong các viện bảo tàng.

Nhưng tới những năm 80, sau khi công nghệ bán dẫn đã phát triển mạnh mẽ, một số hãng sản xuất đồ hi-end như Audio Research (Mỹ), Jadis (Pháp) mới phát hiện ra rằng mạch ampli dùng đèn điện tử có những ưu thế mà bán dẫn không thể thay thế được như độ ấm áp, chiều sâu có tầng lớp của âm thanh và đặc biệt khả năng truyền tải “cái hồn” của bản nhạc. Vì vậy ampli đèn thế hệ mới ra đời, từ đó liên tục hoàn thiện và phát triển cho đến ngày nay.

Cách lựa chọn ampli tối ưu nhất

Kể từ khi bắt đầu đến nay, cuộc tranh luận về ưu điểm của các linh kiện khuếch đại bán dẫn và đèn điện tử xem ra chưa có hồi kết. Bởi thực chất cả hai công nghệ khuếch đại này đều có những ưu điểm và nhược điểm riêng. Nếu ampli đèn thể hiện nhạc hòa tấu với chất âm siêu việt, tiếng trung và treble mượt mà, âm tầng rõ rệt một cách tương phản với những âm thanh cứng, sáng, góc cạnh của không ít ampli bán dẫn, nhất là loại rẻ tiền thì ampli bán dẫn cũng có những ưu nhược điểm về âm thanh và kỹ thuật của riêng mình.

Xét về âm chất, thế mạnh lớn nhất của ampli bán dẫn chính là âm bass. Nếu nói về chất lượng trình diễn tiếng bass của ampli bán dẫn thì ampli đèn không thể đọ được. Các ampli bán dẫn mang đến cho dải trầm những âm sắc chắc chắn, gọn gàng, chính xác và sâu hơn hẳn so với đối thủ bóng đèn của mình. Thế nhưng, chọn ampli loại nào cũng phải tùy thuộc phần lớn vào loa, bởi đơn giản, không có loa để dẫn âm thanh thì ampli cũng vô tác dụng. Nếu loa có công suất lớn (công suất hiệu dụng trên 100watt) và độ nhạy thấp (dưới 90 dB) thì nên thiên về hướng sử dụng ampli bán dẫn để tận dụng ưu thế công suất ra loa cao. Ngược lại, loa có độ nhạy cao (trên 90dB) và điện trở ở mức trung bình (8 Ohm) sẽ thích hợp với ampli đèn công suất không mấy khi vượt quá 50watt, âm thanh sẽ sâu lắng và tinh tế hơn.
Đối với ampli bán dẫn, công suất lớn hơn đồng nghĩa với âm thanh hay hơn vì nguồn điện cho ampli đủ mạnh để tái hiện lại âm thanh một cách chi tiết, trung thực nhất có thể. Với ampli đèn, vấn đề không hoàn toàn như thế, Chất lượng âm thanh của một ampli đèn phụ thuộc chủ yếu vào thiết kế mạch, chất lượng bóng đèn, biến áp và các phụ kiện. Khi chơi ampli đèn, nếu đã có loa độ nhạy cao, bạn hãy dành tiền đầu tư vào một ampli công suất nhỏ có âm thanh hay thì tốt hơn là mua một ampli công suất lớn không cần thiết.

​

Từ những đặc điểm nêu ra ở trên, có thể thấy có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến việc chọn ampli bán dẫn hay ampli đèn. Suy cho cùng, khả năng tài chính và cảm nhận trực tiếp bằng đôi tai của người chơi âm nhạc mới là yếu tố quyết định nên chọn loại ampli nào bởi đó chính là "người trọng tài công bằng nhất".

AudioHaNoi TV